Czy dzikie kwiaty pochłaniają pyły zawieszone? Czy łąki kwietne poprawiają jakość powietrza? Wszystko podpowiada, że tak! Rośliny antysmogowe w miastach mogą zmienić naszą przyszłość. Fundacja Łąka zaczęła badania nad łąkami przeciwsmogowymi w 2017 r.
Próbki roślin łąkowych pobraliśmy najpierw w Krakowie, gdy założyliśmy tam pierwsze 10 ha kwiatowych łąk. Miasto miało wtedy prawie najniższą jakość powietrza w Polsce. Kwiatowe pasy wysiano obok ruchliwych dróg, więc Fundacja Łąka zbadała, czy kwietne łąki walczą ze smogiem.
Zanieczyszczenie powietrza jest ogromnym wyzwaniem dla ochrony środowiska. Problem smogu dotyka każdego – przecież wszyscy musimy oddychać. Ze złą jakością powietrza wiąże się wiele przewlekłych a nawet śmiertelnych chorób.
Wstępne badanie wykazało, że skuteczność odpowiednio skomponowanej łąki kwietnej w oczyszczaniu powietrza może być bardzo wysoka. Eksperyment w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego przeprowadzono metodami stosowanymi wobec drzew. Drzewa mają znane antysmogowe właściwości. Dobrze akumulują pyły zawieszone, osiągając ok. 30 mikrogramów na centymetr kwadratowy próby.
Dla porównania rośliny z krakowskiej łąki kwietnej na ul. Ćwiklińskiej wyłapały 80 mikrogramów pyłów różnego rodzaju! Na innych ulicach skuteczność była trochę niższa, ale wciąż bliska drzewom. Przekrojowe badanie potrwa kilka lat, ale wstępne obserwacje antysmogowych właściwości łąk kwietnych są bardzo obiecujące.
Rośliny na łąkach kwietnych nie tylko wychwytują pyły, ale także trwale zatrzymują je na swojej powierzchni. Podczas eksperymentów zmycie części zanieczyszczeń było możliwe dopiero po rozpuszczeniu pokrywających liście wosków za pomocą chloroformu.
Jak działają łąki antysmogowe?
Fitoremediacja to wykorzystanie cech fizycznych i fizjologicznych roślin do oczyszczania środowiska. Rośliny wchłaniają mikropyły z powietrza za pomocą aparatów szparkowych, którymi prowadzą wymianę gazową. Dodatkowo mogą zatrzymywać je na stałe w warstwie wosku na liściach.
Każda roślina prowadzi fotosyntezę, więc każda do jakiegoś stopnia „fitoremediuje”. Jednak rośliny lepkie lub pokryte włoskami, takie jak na łące kwietnej, a nie na trawniku, mogą wyłapać więcej pyłów, ponieważ fizycznie działają jak rzep lub lep. Wydaje się to oczywiste, a jednak te cechy kwiatów polnych i roślin na kwietnych łąkach nie były dotąd wykorzystywane w praktyce.
Łąki kwietne zwalczające smog mogą przydać się szczególnie w miastach. Mimo że mieszkańcom coraz bardziej zależy na antysmogowych drzewach, ich sadzenie często nie jest możliwe: korzenie mogą naruszyć instalacje. Zresztą miejska gleba bywa tak słaba, że drzewa zamierają.
Założenie antysmogowej łąki kwietnej, której 1 m kw. oczyszcza powietrze równie wydajnie co pięcioletnie drzewo, jest też tańsze niż wyhodowanie tego samego drzewa w szkółce oraz utrzymanie go po posadzeniu – zarówno pod względem kosztów finansowych jak i np. zużycia wody.
W latach 2020-2022 prowadzone będą badania nad antysmogowymi zaletami kwiatowych łąk w porównaniu z trawnikiem, drzewami i krzewami. Porównamy wydajność walki ze smogiem wybranych gatunków z naszych mieszanek nasion łąk kwietnych. Wyniki pozwolą nam dopracować skład „Smogówki”, czyli mieszanki antysmogowej.
